Eski İstanbul’da Ramazanlar ve Bayramlar (1931-1960)

Gelişiyle birlikte, kendine mahsus sevinç ve heyecanı da bizlere bahşeden Ramazan ayı, medeniyet dünyamızda bilhassa edebiyatın çeşitli alanlarında birçok esere konu olmuştur. Ramazanname türü altında toplanan manzum eserlerde, her devir şairleri bu aya dair duyuş ve düşünüşlerini dile getirmişler; adeta bu incelikli ve latif zamanları sanatın dünyasına dahil etmişlerdir. Şiir dışında, yine her devrin muharrirleri, Ramazan boyunca yaşadıklarını, gözlemlerini, şehrin asıl hüviyetiyle birlikte bu kutlu ayın iç içe mezcolmuş hallerini çeşitli vesilelerle kaleme almışlardır. Onlar yazılarıyla, büyük ölçüde Ramazan ayının şehre bahşettiği o sihirli ve sırlı atmosferi adeta zaptetmek; sanki bu kutlu ayın her sene mekâna kattığı o manevi zevk ve lezzetin tezahürlerini ebedileştirmek isterler. Bu eserlerden bazıları peyderpey yayımlanıp okurlarla buluşsa da birçoğu gerek kitap gerekse makale olarak Osmanlı Türkçesi metni olarak kütüphanelerde beklemektedir. Ramazan edebiyatına dair yayımlanmış kitapların son halkası da Sermet Muhtar'ın ramazanlara ve bayramlara dair yazılarının derlenip bir kitap bütünlüğüne kavuştuğu Eski İstanbul'da Ramazanlar ve Bayramlar adını verdiğimiz bu eseri olacak. Eser, Sermet Muhtar'ın 1931-1960 tarihleri arasında yayınlanan Ramazan ayı, Ramazan ve Kurban Bayramları ile ilgili yazılarını bir araya getiriyor. Akşam, Yeni Sabah, Tasvir-i Efkâr, Son Posta gazetelerinde; Aydede, Amcabey ve Tarih Hazinesi mecmuasında ve İstanbul Ansiklopedisi'nde yayınlanmış olan yazılar genel olarak dört bölümde tasnif edildi. “Ramazan Günleri” başlığını taşıyan ilk bölümde yazılar “Ramazan Arifesi ve Hazırlık”, “İftar ve Sahur”, “Mahyalar, Camiler ve Hatimler”, “Ramazan Eğlenceleri”, “Eski Ramazanlara Dair Hatıra ve Fıkralar” alt başlıklarında sıralandı. “Ramazan Bayramları” başlıklı ikinci bölümde eski Ramazan Bayramlarına dair yazılara yer verildi. “Kurban Bayramları ve Hac Mevsimi” başlıklı üçüncü bölümde eski Kurban Bayramları, hacca giderken yapılan hazırlıklar ve hacıların dönüşlerinde nasıl karşılandığına dair yazılar bulunuyor. Dördüncü bölümde ise “Her İki Bayramda: Bayram Yerleri”nde başlığı altında her iki bayramın da şehirde nerelerde ve nasıl kutlandığını anlatan yazılar bulunuyor.