Süveyş Kanalı -XIX. Yüzyılda Doğuakdeniz'de Bir Rekabet Unsuru Olarak-; Osmanlı Arşiv Belgelerine Göre

Tarihe konu olmuş büyük hadiselerin temelinde mutlak surette iktisadi sebepler bulunmaktadır. Osmanlı tarihinde ve Orta Doğu sahasında iktisadi bakımdan önemli gelişmelere sebep olmuş Süveyş Kanalı'nın açılması ve faaliyete geçmesi de bu nedenle dikkate değerdir. Bölgede yaşanan gelişmeleri, rekabeti anlayabilmek için Osmanlı egemenlik alanına dâhil olan Mısır'ın ve Süveyş Kanalı'nın 1882'de İngiltere tarafından işgal edilmesine kadar geçirdiği tarihî süreç hakkında Osmanlı arşiv belgeleri pek çok önemli bilgiyi barındırmaktadır. Bu sebeple çalışmamızın ana kaynağını bu arşiv malzemesi oluşturmaktadır. Kanal'ın açılması ve faaliyete geçmesi bilindiği üzere sadece Osmanlı Devleti'ni değil yanı sıra Avrupa'nın büyük devletlerini de yakından ilgilendirmiştir. Bahsi geçen devletlerin özellikle sanayileşme sonrasında giriştikleri ham madde ve pazar mücadelesinde Kanal'ın yeri, bölgede yol açtığı iktisadi-siyasi egemenlikle ilgili rekabet ortamı uzun bir zaman dilimine yayılmıştır. Elinizdeki kitapta söz konusu rekabetin dinamiklerini tespit etmeye çalışırken tarihî süreçte bölgenin uğradığı işgali gerek siyasi-askerî gerek iktisadi-mali bakımdan değerlendirmeyi amaçladık.