Son Devir Osmanlı Düşüncesinde Ahlâk

Ahlak, altı yüz yıl kadar ayakta duran ve üç kıtaya hâkim olmuş olan Osmanlı İmparatorluğunda nasıl bir fonksiyon icra etmiş, özellikle de Sondevirde (XVIII. Asırdan Cumhuriyete kadar olan zaman içinde) ne durumda bulunuyordu? Bu iki asrı aşkın bir zaman içindeki ahlâk, öncekine göre ne gibi değişikliklere uğramıştır? ve bu değişikliklerin cemiyet üzerinde ne gibi tesirleri olduğunu klâsik bir ahlâk sistemi içinde göstermeye çalıştık. Osmanlının sondevrinde ahlâk ilmine çok önem verilmiş, devletin çöküşünde ahlâksızlığın ve cemiyetteki çözülmenin de büyük rolünün olduğunu anlayan vatanperver insanlar ahlâk kitabı yazma ve yazdırma faaliyetine girişmişlerdi. Mübalağasız diyebiliriz ki en fazla ahlâki eser, Osmanlı’nın bu son döneminde kaleme alınmıştır.