Molla Muhammed Zivingî ve Tefsirciliği

Mardin'in Savur ilçesine bağlı Zivingâ Menda (Armutalan) köyünden olan Molla Muhammed Zivingî, birçok köyde fahri imamlık ve müderrislik yaptıktan sonra 1986'da Batman'a yerleşmiş ve ilmî çalışmalarına burada devam etmiştir. Molla Muhammed Zivingî, bu çerçevede Arapça ve Kürtçe lisanlarıyla me'sûr ve manzum birçok eser kaleme almıştır. Bu çalışmalardan en önemlisi on üç ciltten oluşan “Levâmi‘u'r-Rahmân fî Tefsîri Ahkâmi'l- Kur'ân” adlı tefsiridir. Bu çalışmasını fıkhî tefsir alanında yazılan ilk Kürtçe tefsir olarak tanıtan Zivingî, tefsirinde sade ve akıcı bir dil kullanmıştır. Bu tefsir, Fatiha Sûresi ile başlamakta ve Ahzâb Sûresi'nin 49 ayetine kadar olan kısmın tefsirini içermektedir. Zivingî, tefsirini tamamlayamadan geçirdiği kalp krizi sonucu 2020'de vefat etmiştir. Çalışmamızın giriş kısmında tefsir tarihine dair genel bilgiler verildikten sonra fıkhî tefsirlerin yazılma süreci ve Türkiye'de yapılan tefsir çalışmaları ele alınmıştır. Birinci bölümde Zivingî'nin hayatı, ilmi kişiliği ve kaleme aldığı eserler incelenmiştir. İkinci bölümde ise “Levâmi‘u'r-Rahmân fî Tefsîri Ahkâmi'l- Kur'ân” adlı ahkâma dair tefsiri çerçevesinde Zivingî'nin tefsirciliği üzerinde durulmuştur.