Dinsel Bireycilik

Bireycilik, modern toplum anlayışının ürünüdür. Modernitenin unsurları, soyutlanma, gelecek yönelimlilik, akılcılaşma, özgürleşme, dünyevîleşme ve bireycileşmedir. Bu unsurların hepsi birbirleriyle bağlantılıdır. Geleneksel toplum anlayışından modern topluma dönüşümü ifade eden modernleşme, insan anlayışında da değişimlere sebebiyet vermiştir. Topluluk hayatında grubun bir üyesi olan kişi, modern toplumda kendi başına ayakta duran birey haline gelmiştir. Bu toplumsal değişim, din konusunda da kendisini gösterir. Bu bağlamda karşımıza çıkan dinsel bireycilik, tercih, bilinç, mahremiyet, eşitlik, özgürlük ve özerklik gibi anahtar kavramların öne çıktığı bir toplumsal fenomen olup; bireyin Tanrıyla ilişkisinin bireyin kendisi tarafından belirlendiğini, bireyin dinî konularda özgürce düşünme ve tartışma hakkının bulunduğunu, bireyin dilediği dine ya da dinî topluluğa girebileceğini, inançlı bireyin aracılara ihtiyacı olmadığını, Tanrısıyla kendi bildiği yolda ve kendi çabalarıyla kendisinin ilişki kurma hak ve görevini savunan görüştür. Bu düşünceye göre dinsel bireyci, Tanrının huzurunda tek başına durur. Onun dinsel eylemlerinde herhangi bir cemaatin, mezhebin ya da dinsel otoritenin bağlayıcılığı yoktur. O, dinsel geleneğin söylemini alır; ama kendi bireysel bilinç durumuna göre tercihlerde bulunur. Bu çalışmada, modern toplum anlayışının ayrılmaz bir parçası kabul edilen bireycilik fenomeninin türevlerinden dinsel bireycilikin sosyolojik kökeni araştırılmış ve günümüz din sosyolojisi literatürü içerisinde bu kavramın çağrıştırdığı anlamlar taranmıştır. Böylece çalışmamız, modern toplumlarda gözlenen dinsel bireycilik fenomenini din sosyolojisi analiz düzeyinde tanımak amacıyla gerçekleştirilmiştir.