Bir Müfessir Olarak Saçaklızāde Muḥammed Efendi

Saçaklızāde Muhammed Efendi Osmanlı Devleti'nin yetiştirdiği en önemli ve velût âlimlerden birisidir. Müellif üzerine farklı alanlarda yapılmış pek çok yayın bulunsa da bu yayınlarda Saçaklızāde'nin hayatı ve eserleri hakkında fazlaca hatalı bilgiye rastlanmaktadır. Bu çalışmalardaki yaygın kabullerle hareket edildiği taktirde, bazı hususlar şaibeli ve muğlak kalmaya, bazı hususlar ise hatalı olarak tekrar edilmeye mahkumdur. Elinizdeki bu eser, üç ayrı kitaptan oluşması planlanan, Bir Müfessir Olarak Saçaklızāde Muhammed Efendi adlı kitap serisinin ilk çalışması olup mezkûr hataları yeni bir yöntem önerisiyle çözmeye çalışmıştır. Yazma Eser Temelli Biyografi Yazımı adını verdiğimiz bu yöntem sayesinde çalışmada, müellifin yaygın olarak zikredilen doğum ve vefat tarihlerinin yanlışlığı ispatlanmış, defin yeri tespit edilmiş, daha önce hiç bilinmeyen talebeleri bulunmuştur. Çalıştığı bir medrese tespit edilmiş, müellife ait olan ve olmayan eserler saptanmıştır. Müellifin el yazısını barındıran nüshalar gösterilmiş, müellife ait bazı yeni eserlere yer verilmiştir. Keşfuz-Zunūn'daki usul üzere, Saçaklızāde'ye ait eserlerin başlangıç ve sonları zikredilmiş, böylelikle müellife isnat edilecek herhangi bir çalışmanın tespiti kolaylaştırılmıştır. Serinin ikinci kitabında müellife ait bir tefsir risalesi olan Hāşiye ῾alā Envāri't-Tenzīl fī Sūrati'n-Nāzi῾āt ele alınacak, risale minhuvâtları ile birlikte tahkik edilecek ve eser üzerine bir inceleme yazısı yazılacaktır. Ardından da Saçaklızāde'ye dair erişebildiğimiz tüm yazma eserlerin teker teker incelenmesiyle oluşturulan, 1500'ü aşkın yazma eser kaydı katalog halinde araştırmacıların hizmetine sunulacaktır. Üçüncü ve son çalışmada ise müellife ait diğer iki tefsir eser, er-Risāletu'z-Zallāmiyye ve Haşiye ῾ale'r-Risāleti'z-Zallāmiyye risaleleri, ikinci kitaptaki usul üzere tahkik edilip incelenecektir. Böylece müellifin tefsir alanındaki yeri ve önemi yazmış olduğu üç risale üzerinden ortaya konmaya çalışılacaktır.