Atalar Ne Dedi Ben Ne Anladım

Türk dili ve kültürünün önemli yapıtaşlarından olan sözlü kültüre dair araştırmalar, kültür ve dilin inceliklerinin kayda geçirilmesi bakımından oldukça önemlidir. Elinizdeki eser, Sivas, Zara, Kaplan köyü yöresine odaklanan bir sözlü kültür derleme çalışmasıdır. Kitapta atasözleri ve deyimlerin yapısı ve derleme yöntemi hakkındaki Giriş'in ardından 600'ü aşkın “atasözü”, 2000'i aşkın “deyim”, 100'ü aşkın “bilmece”, onlarca “mani”, 200'ü aşkın “ikileme” ve 1500'ü aşkın “kelime” açıklamalarıyla birlikte yer alıyor. Yerel ağızla verilen örnek cümlelerle ve deyimlerin doğuş hikâyeleriyle zenginleşen eser, kapsamlı bir sözlü kültür hafızasını kayıt altına alıyor. Türk dili, halk kültürü ve toplumsal tarih alanında çalışanların ve bu konulara ilgi duyanların duyarsız kalamayacağı bir çalışma. İstanbul Öğretmen Okulu'nun son sınıfında okuduğum 1968 yılında, Kültür Edebiyat ve Yayın kolunun düzenlediği folklor inceleme yarışmasında aldığım birincilik, beni bu yolun başına, Türk halkiyat deryasının kıyısına getirip bıraktı. O gün bugün, bu deryadan zaman zaman avuç dolusu, genellikle de tek tek inci mercan çıkarıyorum. Umut kesilmiş batıklara, öyküleri unutulmuş kırık parçalara ulaşıyorum. Yarım yüzyıldır süren derleme çabam, (…) köy hayatının bütün katmanlarına yayılıyor; inci mercan toplama evde barkta, yaylada kışlada, tarlada tapanda, pınarda yunakta, otlakta sulakta, bağda bostanda, yazıda yabanda, düğünde dernekte, sözde sohbette, kavgada çekişte… hâsılı kelam, insanın ses verdiği her yerde devam ediyor.